Ponovo dodela priznanja za vrhunski doprinos kulturi

Vlada Srbije usvojila je 6. februara Uredbu o bližim uslovima i načinu dodele priznanja za vrhunski doprinos nacionalnoj kulturi, odnosno kulturi nacionalnih manjina, čime su se stekli uslovi da, nakon sedmogodišnje pauze, bude raspisan konkurs za dodelu tih priznanja, poznatih u javnosti i kao nacionalna penzija.

Uredbom se uređuju bliži uslovi i način dodele priznanja zaslužnim umetnicima, odnosno stručnjacima u kulturi za vrhunski doprinos umetničkom stvaralaštvu i kulturnom životu Srbije, saopštilo je Ministarstvo kulture i informisanja.

O budućim dobitnicima odlučivaće sedmočlana komisija sastavljena od uglednih i afirmisanih umetnika i stručnjaka u kulturi, od kojih je jedan predstavnik nacionalnih saveta nacionalnih manjina, navedeno je u saopštenju.

Tokom jedne godine priznanje će moći da dobije najviše do 20 umetnika, odnosno stručnjaka u kulturi.

Novinu predstavlja i to što će predlagači moći da budu isključivo reprezentativna udruženja u kulturi, a nacionalni savet nacionalne manjine imaće pravo da predloži jednog umetnika, odnosno stručnjaka u kulturi, koji je pripadnik nacionalne manjine.

Priznanja za vrhunski doprinos kulturi, koja su izazivala povremeno burne reakcije javnosti, ne dodeljuju se od 2013. godine, kada ih je obustavio tadašnji ministar kulture Ivan Tasovac.

Prilikom izmena i dopuna Zakona o kulturi u februaru 2016. godine bilo je predviđeno ukidanje tih priznanja, ali je uprkos stavu ministra Tasovca i parlamentarne većine, ostala zakonska mogućnost dodele novih priznanja. Preokret se dogodio nakon apela tadašnjeg premijera Aleksandra Vučića i njegovog kratkog obrazloženja da “više vredi jedna Milena Dravić nego 30-40 grešaka koje su napravile prethodne vlade”.

Tako je umesto brisanja člana o dodeli priznanja za vrhunski doprinos kulturi - za šta se ministar Tasovac zalagao od početka javne rasprave 2014. godine, izmenjeni Zakon o kulturi propisao da Vlada Srbije, izuzetno, može dodeliti priznanje u vidu doživotnog mesečnog novčanog primanja umetniku, odnosno stručnjaku u kulturi. Vlada, međutim, nije koristila proteklih godina tu mogućnost.

Priznanje za vrhunski doprinos kulturi dodeljivano je umetniku koji je ostvario pravo na penziju, a lično je i neprenosivo pravo.

Dosadašnji dobitnici zadržali su pravo na mesečni novčani iznos tog priznanja, koje je izazivalo kontroverzne reakcije proteklih godina kako zbog pojedinih ličnosti koje su ga dobile, tako i zbog onih koje su izostale, što je i bio jedan od argumenata Tasovca za njihovo ukidanje.

Aktuelno Ministarstvo kulture i informisanja organizovalo je protekle godine više javnih rasprava o sudbini priznanja za vrhunski doprinos nacionalnoj, odnosno kulturi nacionalnih manjina, a za obnavljanje njihove dodele javno su se zauzela reprezentativna udruženja, kao i Akademijski odbor za kulturu i umetnost Srpske akademije nauka i umetnosti.

(SEEcult.org)