Za vidljivu književnost

Beogradski festival evropske književnosti otvoren je 25. juna u Domu omladine Beograda izložbom crteža, rukopisa i fotografija Zbignjeva Herberta, jednog od najvećih evropskih pesnika XX veka, a kroz susrete pisaca sa publikom i filmove nastale prema delima značajnih autora, predstavlja primer novog modela za unapređenje vidljivosti književnosti.

Drugi BEFK, čiji je početak obeležio dinamičan program čitanja, razgovora, izložbe, muzike i filma, otvorio je Duško Novaković, jedan od vodećih savremenih pesnika, pročitavši svoju pesmu posvećenu Herbertu.

U ime organizatora, glavni urednik izdavačke kuće Arhipelag Gojko Božović rekao je da je vidljivost književnosti danas manja nego ikada u novijoj istoriji.

U književnosti se pritom ne oblikuju najvažnije društvene teme, niti je ona osnov za formulisanje bilo koje društvene elite ili javnog mnjenja.

“Književnost je postala potpuno privatna stvar, i to je epohalno nova uloga u kojoj se našlo ovo umeće dugog trajanja. Istina, i danas se čitaju neke knjige u velikim tiražima, ali za njih, po pravilu, ne možemo reći da su književnost, dok ono što nesumnjivo jeste vrhunska književnost gotovo izvesno ostaje izvan javnog prostora”, rekao je Božović.

Da bi knjige i književnost danas uopšte bili vidljivi, kako je istakao, neophodno je osmišljavati nove forme i medije prezentacije književnosti, jer su se promenile okolnosti u kojima se knjige čitaju, a promenili su se i sami čitaoci.

“Književnost ne sme da odustane od svojih najvažnijih umeća i sposobnosti, ali oni koji oblikuju javni prostor za književnost moraju da pronađu novu energiju i nove modele promocije čitanja i književnosti”, rekao je Božović, dodajući da je festival odličan model, jer on knjigama daje energiju događaja, usmerava javni fokus na njih i omogućava upotrebu novih medija i tehnologija.

Na tom konceptu zasnovan je i Beogradski festival evropske književnosti, kao multimedijalni događaj koji može da bude pogodna i privlačna platforma za promociju vrhunske književnosti.

“Uvek su dobrodošli posvećenici, oni svemu daju jedan poseban smisao, ali nama su potrebni novi čitaoci dobre literature koji će, zahvaljujući inovativnom festivalskom modelu, videti da književnost jeste i treba da bude prirodan deo njihovog svakodnevnog iskustva”, istakao je Božović.

Drugo izdanje Beogradskog festivala evropske književnosti obuhvata četiri multimedijalne večeri, a prve je nastupio pisac Mihajlo Pantić koji je razgovarao sa publikom i čitao svoje prozu iz knjige “Hodanje po oblacima”.

Specijalni gosti Pantića i BFEK-a bili su muzičari iz benda Profesor Salmo i prijatelji.

U okviru filmskog programa, besplatno je prikazan film “Hadersfild” Ivana Živkovića, snimljen prema istoimenoj drami Uglješe Šajtinca.

Na BFEK-u 26. juna gostuju francuska književnica Florans Noavil i jedan od najznačajnijih novih glasova postjugoslovenskog književnog konteksta Muharem Bazdulj, a u okviru festivalskog programa “Književnost na filmu”, najavljena je besplatna projekcija filma “Logor posrnulih žena” Laca Halame, nastalog prema istoimenom romanu vodećeg savremenog slovačkog pisca Antona Balaža.

Učesnici BFEK-a do 28. juna su i nova zvezda evropske književnosti Goce Smilevski, Igor Štiks iz Hrvatske, čiji je roman “Elijahova stolica” preveden na šest evropskih jezika i pretočen u višestruko nagrađivanu pozorišnu predstavu, kao i domaći pisci Srđan V. Tešin i Živorad Nedeljković.

U okviru retrospektive “Književnost na filmu”, biće prikazani i “Petrovgradska prašina” Ilije Torbice, prema istoimenom romanu Vojislava Despotova i “Ljubavnici kafea Flor” Ilana Durana Koena - film o Žan-Polu Sartru i Simon de Bovoar.

Sajt Arhipelaga je www.arhipelag.rs, DOB-a www.domomladine.org, a festivalski program nalazi se i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)