Rubljov - Podvig ikonopisca

Reprezentativna izložba Andreja Rubljova u Tretjakovskoj galeriji u Moskvi otvorena je povodom 650-godišnjice rođenja tog najčuvenijeg i ujedno najmisterioznijeg ruskog ikonopisca.

Reprezentativna izložba Andreja Rubljova u Tretjakovskoj galeriji u Moskvi otvorena je povodom 650-godišnjice rođenja tog najčuvenijeg i ujedno najmisterioznijeg ruskog ikonopisca.

Izložba je priređena povodom šest i po vekova njegovog rođenja, iako niko ne zna kada je tačno rođen, pa je datum utvrđen odlukom UNESKO-a 1960. godine, kada je u celom svetu proslavljen 600-godišnji jubilej Rubljova.

Datum rođenja Rubljova utvrđen je na osnovu kopija koje su urađene u XVIII veku sa njegove grobne ploče, čiji prvi trag potiče iz Troickog letopisa s početka XV veka. U njemu se nailazi na zapis o freski velikoknjaževskog Blagoveščenskog hrama u Moskovskom Kremlju iz majstorske gilde Ferofana Greka, čiji je član bio i Rubljov. Kasnije je ime Rubljova iščezlo sa stranica letopisa, ali se ponovo pojavilo u žitijima ruskih svetaca koje su napisali Sergej i Nikon Radonješki.

Prema tim izvorima, čuveni živopisac učestvovao je u ukrašavanju enterijera Trojice Sergejeva i Spaso-Andronikovog manastira.

U širokom polju nejasnoća koje okružuju život i delo tog genijalnog živopisca, godina njegovog rođenja samo je jedan detalj, a misterije su nastale zbog toga što nije potpisivao svoje radove.

Ipak, stručnjaci su saglasni da je “Sveta Trojica”, koja je sada izložena u Tretjakovskoj galeriji, bez ikakve sumnje živopis Rubljova. O toj ikoni su se, inače, dugo sporili.

Ruska pravoslavna crkva (RPC) tražila je da bude postavljena na crkveni praznik u Trojici-Sregejevnoj lavri, čemu se energično protivila muzejska javnost, i ne samo ona, izražavajući krajnju zabrinutost za bezbednost tog remek-dela, pa je ikona ipak ostala u muzeju.

Pre nego što je Rubljovu pripisan tzv ”Zvengorodski čin” (tri deisusne ikone) iz ikonostasa Uspenske crkve na Gordki i Zvenigorodu, pristupilo se ozbiljnoj analizi slikarske tehnike i osobenosti likovno-stilskih rešenja.

U Tretjakovskoj galeriji ukazuju da poseban razdel izložbe čini grupa listova sa ikone Vladimirske Bogorodice, od kojih je najpoznatija ikona iz Uspenskog hrama u Vladimiru. Osim toga, izloženo je i obilje fragmenata fresaka skinutih sa potpuno ili delimično razrušenih zidova, koje se pripisuju Rubljovu ili članovima njegove radionice. Reč je o 14 fragmenata fresaka sa Uspenskog hrama i Zvonigoroda, 44 fragmenta iz Blagoveščanskog hrama Moskovskog Kremlja, 35 iz Spasovske crkve Spaso-Andronikovskog manastira, kao i freskama skinuitim sa oltarske pregrade sa figurama prepodobnih iz Božićnog hrama Savino-Storoževksog manastira.

Izložba “Andrej Rubljov. Podvig ikonopisca”, koja je otvorena u Tretjakovskoj galeriji u Moskvi do 27. februara 2011. godine, zajednički je projekat te ugledne galerije i Muzeja drevnoruske kulture koji nosi ime Rubljova, u saradnji sa drugim muzejskim ustanovama (Državni istorijski muzej, Ruski muzej, Muzej Moskovskog Kremlja, Vladimirsko-Suzdanski muzej, Sergejevo-Posadski i Zvenogorodski muzej).

Branko Rakočević