Remek dela u rotiranju

Izložba “Sto godina srpske umetnosti” Narodnog muzeja u Beogradu, otvorena 7. septembra u Galeriji SANU, predstavlja do 18. oktobra 130 remek-dela nastalih od 1850. do 1950. godine, i to kroz tri rotirajuće postavke koje će pružiti i tri viđenja najboljih predstavnika dinamičnosti i kompleksnosti jednog od najzanimljivnijih perioda razvoja umetnosti u Srbiji.

Zbog ograničenosti prostora i brojnosti antologijskih radova iz zbirki Narodnog muzeja, koji je u rekonstrukciji i čija je stalna postavka zatvorena već šest godina, prostor Galerije SANU podeljen je na dva dela - reprezentativni galerijski i prostor riznice-depoa.

Bogatstvo zbirki Narodnog muzeja tako je dočarano simuliranjem riznice iz koje je izabrano najbolje od najboljeg i koja se preliva u izdvojeni galerijski prostor, nudeći nova saznanja i doživljaje.

Otvarajući izložbu, ministar kulture Srbije Nebojša Bradić istakao je da ona svedoči o značaju srpskog slikarstva u Evropi, predstavljajući radove slikara koji su otvorili Evropu za domaću umetnost.

Inovativnim konceptom, autori izložbe Ljubica Miljković, Gordana Stanišić i Petar Petrović, te autor postavke Ivan Kucina, omogućili su da se svih 130 remek-dela rotirajuće predstave na najreprezentativniji, galerijski način (u prednjem i zadnjem delu galerije), a do 20. septembra to je umetnost 19. veka, od 22. septembra do 4. oktobra - umetnost prve tri decenije 20. veka, a od 6. do 18. oktobra - umetnost 40-ih i 50-ih godina 20. veka.

Time je omogućen potpuni doživljaj umetničke vrednosti svakog pojedinačnog dela, koja će se rotirajuće naći i u drugom delu postavke - u muzejskoj riznici-depou, gde se sagledavaju u intimnijoj atmosferi van “čistog” galerijskog prostora, omogućavajući upoznavanje sa manje vidljivim segmentom života muzeja.

Prema navodima autora izložbe, koja će imati još dva otvaranja, različiti načini izlaganja dozvoljavaju da se sagleda i istraživanje i interpretacija, različit nivo značenja u izloženim delima koje nosi i drugačiji nivo izlaganja i omogućava različite i nove doživljaje.

Kroz najveći broj dela na izložbi, koja se čuvaju u Zbirci jugoslovenskog slikarstva 20. veka, predstavljeni su umetnici koji su doslednim angažovanjem u aktuelnim evropskim umetničkim tokovima, baziranim na iskustvima različitih pravaca - od impresionizma, ekspresionizma i kubizma, preko secesije i simbolizma, međuratne avangarde i socijalne umetnosti, sve do posleratnog intimizma i radikalnih modernističkih stremljenja iz ranih 50-ih godina 20. veka, kako u svojoj sredini, tako i na međunarodnoj sceni, na autentičan način doprineli formiranju aktuelnog, univerzalnog umetničkog jezika.

Među više od 50 predstavnika razvoja srpske umetnosti u rasponu od sto godina su Katarina Ivanović, Konstantin Danil, Đura Jakšić, Đorđe Krstić, Steva Todorović, Uroš Predić, Paja Jovanović, kao i predstavnici mlađe generacije Nadežda Petrović, Ivan Radović, Jovan Bijelić, Petar Dobrović, Sava Šumanović, Mihailo S. Petrov, kao i oni koji su pionirski obeležili godine ranog posleratnog modernizma, među kojima su bili Milan Konjović, Petar Lubarda, Ljubica Sokić, Milo Milunović...

U prvoj fazi izložbe, do 20. septembra, pažnja je usmerena na slike i crteže nastale tokom 19. veka, među kojima su dela Konstantina Danila, Katarine Ivanović, Đure Jakšića, Paje Jovanovića, Uroša Predića... Kroz te radove moguće je sagledati smenjivanje najpre nazarenskih i bidermajer načela, a potom romantizma i na kraju klasicizma i realizma s kraja 19. i samog početka 20. veka.

Remek-dela iz 19. veka odražavaju uticaje Beča i Minhena, gde su se i školovali njihovi autori, a prema koautoru izložbe Petru Petroviću, reč je o raznovrsnom i bogatom fondu, koji je i pregled i model za buduću stalnu postavku-prikaz razvoja srpske umetnosti u tom periodu.

U drugoj fazi postavke, počev od 22. septembra, u fokusu će biti dela nastala tokom prve tri decenije 20. veka, često pod uticajem nemačke i francuske umetnosti, pokazujući kroz impresionizam, ekspresionizam, novi realizam, neoklasicizam i kubizam, preko secesije, simbolizma i međuratne avangarde, kako su umetnici tog perioda na autentičan način doprineli formiranju univerzalnog i aktuelnog umetničkog jezika.

Poslednja postavka izložbe, od 6. do 18. oktobra, stavlja u prvi plan dela iz 40-ih i 50-ih godina 20. veka, koja odražavaju najintimnija okruženja koja svojim delima otkrivaju intimisti, poetski realisti i nadrealisti, a istovremeno podseća i na ružičaste horizonte i socrealistička stremljenja socijalno angažovanih umetnika.

Prema navodima koautorke izložbe Ljubice Miljković, Narodni muzej poseduje apsolutno sva remek dela iz prve polovine 20. veka, koja u potpunosti odražavaju i umetničke tokove tog perioda u svetu.
Predstavljeno je zapravo sve značajno što se dešavalo u prvoj polovini 20. veka, a među tim delima su i slike koje mnogi nikada nisu videli, istakla je Ljubica Miljković na konferenciji za novinare uoči otvaranja izložbe.

Slikarski segment izložbe proširen je i crtežima i grafikama iz Kabineta grafike Narodnog muzeja u Beogradu koji u formi skica ili samostalnog dela prati najznačajnije umetničke pojave i stilove u rasponu od sto godina.

Segment izložbe posvećen crtežu, kao jednom od ključnih činilaca slikarstva (posebno u 19. veku - kada je bio osnova slike), pripremila je Gordana Stanišić, a prema njenim rečima, pokazano je kako se crtež razvijao uporedo sa grafikom i slikarstvom i kako od sredine 19. veka dobija određeniju ulogu i, kao i grafika, prestaje da bude pomoćno sredstvo u slikarstvu.

Na izložbi su akcentovani periodi međuratne avangarde, zenitizma, socarta, odnosno partizanske grafike i socijalističkog realizma, u kojima je crtež samostalno izražajno sredstvo, a 50-ih je uveden i njegov slobodan izraz.

Svi radovi na izložbi konzervirani su i restaurisani u Narodnom muzeju.

Antologijski pregled srpske umetnosti u rasponu od sto godina prati i katalog sa uvodnim tekstovima autora izložbe i reprodukcijama svih dela, a košta hiljadu dinara.

Katalog je koncipiran tako da predstavlja razvojne tokove srpske umetnosti, a ne umetnike, pa se pojedini pojavljuju u nekoliko poglavlja.

Izložba “Sto godina srpske umetnosti” u nešto većem obimu (150 dela) gostovala je od 27. marta do 14. juna u Bukureštu, kao prva postavka koja na tako sveobuhvatan način predstavlja u inostranstvu pregled umetnosti novijeg doba iz Srbije.

Prema rečima direktorke Narodnog muzeja Tatjane Cvjetićanin, izložba veka srpske umetnosti izazvala je veliko interesovanje u Rumuniji, zbog čega je i dobijen termin u Galeriji SANU.

Prateći program izložbe obuhvata autorska, javna i vođenja za grupne posete učenika osnovnih i srednjih škola, te dečji i tin klub.

Ulaz je besplatan, a radno vreme Galerije SANU je od 11 do 22 sata svakog dana, osim ponedeljka.

Autori će voditi kroz izložbu utorkom u 18 časova, a javna vođenja volontera Narodnog muzeja su svakog dana od 18 sati.

Vođenja za učenike osnovnih i srednjih škola su svakoga dana između 11 i 14 časova, uz obaveznu prethodnu najavu.

Dečji klub - radionice za najmlađe posetioce biće 19. septembra, 3. i 17. oktobra od 13 i 15 časova, dok je klub za tinejdžere predviđen za 17. oktobar od 15 časova.

Sajt Narodnog muzeja je www.narodnimuzej.rs

(SEEcult.org)