Premijerno izvedena nova Kosa

Nova verzija čuvenog brodvejskog mjuzikla "Kosa", smeštena u današnje vreme i posvećena globalnim problemima, premijerno je izvedena 3. februara u Ateljeu 212 u Beogradu, u prisustvu mnogobrojnih ličnosti iz kulturnog i javnog života, uključujući zvezde koje su igrale u legendarnoj postavci Mire Trailović i Zorana Ratkovića pre 40 godina.

Antiratni duh pobune s kraja 60-ih u novoj verziji je zamenjeno antiglobaIizmom mladih, koji se bune protiv ogromnih socijalnih razlika u današnjem svetu i posebno protiv internacionalnih korporacija, a domaći biznismeni imaće priliku to da vide 4. februara, budući da je gala izvođenje, za koje su karte koštale 8.000 i 10.000 dinara, namenjeno pre svega poslovnim partnerima Ateljea 212. Za razliku od uobičajenog dobijanja besplatnih karata, ovoga puta su zamoljeni da izdvoje novac za ekonomsku cenu ulaznice, a od tog prihoda, kako je rekao Mladenović uoči premijere, Atelje 212 ostvarilo je “najveću zaradu u istoriji beogradskog pozorišta”.

Premijera nove “Kose” izazvala je i interesovanje svetskih medija, koji uglavnom retko prenose događaje iz kulture sa ovih prostora, pa neke od najvećih svetskih agencija podsećaju da je čuveni mjuzikl Džejmsa Rada (James) i Džeroma Ragnija (Gerome) prvi put izveden u Beogradu još 1969. godine, te da sada nema čuvenu scenu obnaživanja sa završetka koja je pomogla da taj antiratni mjuzikl izazove još veću pažnju i napravi skandal.

Prema rečima Mladenovića, to bi sada bilo besmisleno, s obzirom da živimo u “pornografskom vremenu”, kao i duga kosa, koja je bila simbol hipi pokreta i izraz bunta mladih, a sada je potpuno uobičajena pojava.

Nova “Kosa”, umesto protiv rata u Vijetnamu, izražava protivljenje današnje mlade generacije zbog ratova koji se vode iz multikorporacijskih interesa, kao u Avganistanu i Iraku, kao i zbog potrošačke kulture uopšte, globalnog zagrevanja, globalizacije, društvenog otuđivanja...

Prema navodima Mladenovića, koji je radikalno adaptirao komad Rada i Ragnija, ideja nove “Kose” bila je da zadrži “plamen pobune” od pre 40 godina, ali i da ga preusmeri na današnje probleme i afirmiše potrebu zauzimanja stava o vremenu i životu u kojem se živi.

Izvođači, predvođeni braćom Trifunović (Sergej - Berger, Branislav - Klod), pevaju čuvene songove na srpskom jeziku, uz živu svirku grupe Vroom.

Umesto Dragana Nikolića, Miše Janketića, Jelisavete Seke Sablić i drugih zvezda “Kose” od pre 40 godina, u Mladenovićevoj predstavi igraju, pored braće Trifunovć, i Gordan Kičić, Ivan Jevtović, Jelena Gavrilović, Katarina Žutić, Feđa Stojanović, Dara Džokić, Tatjana Bošković, Nenad Ćirić, Gorica Popović.., kao i mnogobrojni mladi glumci, pevači i igrači, izabrani na audicijama u Beogradu, Nišu i Novom Sadu.

Koreografkinja je Mojca Horvat iz Slovenije, koja je priznala uoči premijere da je njena nova saradnja s Mladenovićem bila potpuno drugačija od dosadašnjih, uz “puno uzbuđenja, strasti, energije, umora, spavanja, nespavanja...”

Probe su počele 11. decembra, a trajale su i po 12 sati, pri čemu je Mladenović donosio ujutro u  pozorište novoadaptirani tekst, koji je radio noću.

Predstava traje gotovo tri sata sa pauzom, a muzika prati dve trećine izvođenja i biće objavljena i na CD-u.

Prva “Kosa” u Ateljeu 212, u prevodu Jovana Ćirilova, premijerno je izvedena 19. maja 1969. godine - samo godinu dana posle svetske premijere na Brodveju, a igrana je ukupno 210 puta, a poslednje izvođenje bilo je 4. februara 1973.

To je bilo prvo izvođenje “Kose” u nekoj socijalističkoj zemlji, a četvrto u svetu - posle njujorškog Brodveja, londonskog Vest Enda i jedne minhenske verzije, potpune kopije njujorške predstave.

Pariska premijera bila je posle beogradske, u junu 1969, a na jedno od izvođenja u Ateljeu 212 došli su i autori Rado i Ragni.

Iako su pojedine svetske agencije ponovo prenele da je premijeri 1969. godine prisustvovao i tadašnji doživotni predsednik SFRJ Josip Broz Tito, jedan od učesnika stravanja te legendarne predstave Jovan Ćirilov, koji je preveo komad Ragnija i Rada, naveo je da to nije tačno, već je Titu 1970. samo otpevan deo završne pesme “Daj nam sunca” (Let the Sun Shine In).

Prema navodima Ćirilova u katalogu nove “Kose”, u prvoj verziji svlačilo se četvoro-petoro glumaca i to je bila prva golotinja u beogradskom teatru, a na BITEF je stigla kasnije, na drugom izdanju tog festivala u septembru 1969. i to predstavom “Dionis 69” Ričarda Šeknera.

“Kosa” je igrana u Ateljeu 212 do 4. februara 1973. godine, a ukupno je izvedena 210 puta.

Predstava Ateljea nastala je posle retke prilike koju je dobilo to beogradsko pozorište da poseti Njujork u jednom od najzanimljivijih perioda u njegovoj novijoj istoriji, kada su hipi pokret i “seksualna revolucija” bio na vrhuncu. Grinič Vilidž je vrveo od hipika, koji su listom bili pobunjenici protiv rata u Vijetnamu. I autori “Kose”, Ragni i Rado, bili su hipici, pri čemu je Ragni u skromnijoj verziji “Kose” u Pablik teatru već igrao Bergera. Rado je pozvan u brodvejsku verziju da preuzme ulogu Kloda, modernog Fausta, provincijalca koji dobija poziv za vijetnamsko ratište. Berger, moderni hipi-Mefisto, nagovara ga da “vodi ljubav, a ne rat” i odbije vojni poziv.

Ćirilov i Mira Trailović su za vreme boravka u Njujorku, gde je Atelje 212 gostovalo u Linkoln centru sa čak četiri predstave, gledali i produkcije na Brodveju i van njega, a nisu mimoišli ni “Kosu”, a ona je odmah rekla: “To moramo postaviti i u Ateljeu 212”.

Prema rečima Ćirilova, koji se pitao gde li će naći toliko mladih koji odišu iskrenim otporom prema ratu i u duhu su njujorške dece cveća, već narednih meseci su počeli audicije za članove “plemena”, posećujući igranke i disko-klubove po Beogradu i prilazeći onima koji su najbolje igrali.

Pokazalo se, kako je naveo, da je među beogradsku omladinu za tih nekoliko meseci već prodro uticaj hipika - već se viđalo mnogo mladih sa dugom kosom, u odeći cvetnih istočnjačkih šara, zadojenih erotskim slobodama i rečnikom njima nepoznatog slenga.

Ćirilov je počeo da prevodi tekst “Kose” odmah po povratku iz Njujorka, uz obilnu pomoć njujorškog profesora Edvarda Červinskog, slaviste koji je, iako ne mlad kao hipici, imao sklonosti prema novim tendencijama u umetnosti i slengu novih generacija. Prozni deo, na predlog Mire Trailović, dopunio je asocijacijama na ovdašnju sredinu Bora Ćosić, što su radili i drugi kreatori “Kose” u svetu.

Ćirilov je songove Galta Makdermota upevavao uz pomoć Saše Radojčića za klavirom.

“Kosa” je proslavljena širom sveta i filmskom verzijom českog oskarovca Miloša Formana iz 1979. godine, u kojoj su igrali Džon Sevidž (John Savage) i Trit Vilijams (Treat Williams).

Nova “Kosa” deo je sezone “Revolucija” Ateljea 212, koja je simbolično počela 5. i 6. oktobra 2009. godine - na devetogodišnjicu petooktobarskih demonstracija u Beogradu i smenjivanja režima Slobodana Miloševića. Na početku “Revolucije” premijerno je izvedena predstava “Dokle?!” Milice Piletić, u režiji Alise Stojanović, a održana je i tribina simbolično nazvana “Šesti oktobar, dan koji se nije dogodio”...

Sajt Ateljea 212 je www.atelje212.rs

(SEEcult.org)