Počinje 7. ZagrebDox
Međunarodni festival dokumentarnog filma ZagrebDox, najveći te vrste u regionu, predstavlja od 27. februara do 6. marta 150 ostvarenja iz raznih krajeva sveta, a osim pedesetak naslova u međunarodnoj i regionalnoj konkurenciji, obuhvata još šest programskih celina sa provokativnim delima o fenomenima današnjice, ali i o istorijskim ličnostima i događajima. Sedmi ZagrebDox obuhvata i programe: Happy dox, Kontroverzni dox, Glazbeni globus, Teen dox, Stanje stvari i Majstori doxa, uz retrospektive (Participant Medie, Hrvatski ratni dox i radovi Nicolasa Philiberta).
Međunarodni festival dokumentarnog filma ZagrebDox, najveći te vrste u regionu, predstavlja od 27. februara do 6. marta 150 ostvarenja iz raznih krajeva sveta, a osim pedesetak naslova u međunarodnoj i regionalnoj konkurenciji, obuhvata još šest programskih celina sa provokativnim delima o fenomenima današnjice, ali i o istorijskim ličnostima i događajima.
Sedmi ZagrebDox obuhvata i programe: Happy dox, Kontroverzni dox, Glazbeni globus, Teen dox, Stanje stvari i Majstori doxa, uz retrospektive (Participant Medie, Hrvatski ratni dox i radovi Nicolasa Philiberta).
Premijerno će biti prikazano čak 13 recentnih hrvatskih filmova, među kojima je i “Irokez” Matije Vukšića i životnom putu boksera Željka Mavrovića, kojim će 7. ZagrebDox svečano biti i otvoren u Centru Kaptol.
Premijerni hrvatski naslovi su i “Građani na Cvjetnom trgu” Krste Papića, “Gabriel” Vlatke Vorkapić, “Poplava” i “Don Juan: oprostite, gospođice” Gorana Devića, “Moji dobri i lijepi prijatelji” Davora Kanjira, “Nasljeđa” Tonćija Gaćine, “Jesam li sretna?” Vanje Sviličić, “Kelti” Đure Gavrana, “Heaven Spot” Brune Zagorščaka, “Ratni reporter” Silvestra Kolbasa, “Album” Branka Ištvančića i “Razorubičenje” Domagoja Matizovića.
Prvi put u Hrvatskoj biće prikazan i film “Nekoć braća” Michaela Tolajiana koji je deo celine “Kontroverzni dox”, a govori o prijateljstvu i odnosu dva košarkaška velikana bivše Jugoslavije i NBA lige - pokojnog Dražena Petrovića iz Hrvatske i Vlade Divca iz Srbije.
Snimljen u produkciji NBA Entertainmenta, film “Nekoć braća” prikazuje karijere nikad prežaljenog hrvatskog košarkaša i slavnog srpskog igrača, preispitujući njihov odnos koji je, učvršćen igranjem za jugoslovensku reprezentaciju i imigrantskim iskustvom u Americi, narušio rat.
Divac će tim povodom, nakon niza godina, ponovo stići u Zagreb.
Premijerno će biti prikazan i film “Drugarica Jovanka” o Jovanki Broz, udovici bivšeg doživotnog predsednika SFRJ Josipa Broza Tita, koji je nastao u produkciji Radio-televizije Srbije, a režirali su ga Slađana Zarić i Filip Čolović.
Film “Drugarica Jovanka”, takođe u celini “Kontroverzni dox”, zasnovan je na svedočanstvima savremenika iz Užičke 15, gde je Jovanka Broz provela 35 godina u zajedničkom životu sa Titom. Sniman na lokacijama i objektima koje su koristili Brozovi, film sadrži citate tada bitnih političara i dokumente iz ljubljanskog i beogradskog arhiva koji dosad nisu prikazani u javnosti.
Među premijerama 7. ZagrebDoxa je i film “Oženiću celo selo” Željka Mirkovića, takođe iz Srbije, koji će biti prikazan u programu “Happy dox”.
Premijerno će biti prikazan i bosanskohercegovački film “Godine koje su pojeli lavovi” Bore Kontića o odgovornosti novinara koji su u vreme rata 90-ih bili uključeni u ratnohuškačku propagandu.
Najavljena je i premijera “Magneta” Namika Kabila iz BiH, filma o okupljanju na hiljade ljudi svake godine u Čevljanovićima, tridesetak kilometara od Sarajeva, gde gledaju borbe bikova, plešu i jedu dok ne padnu s nogu. "Magnet" je u regionalnoj konkurenciji, u kojoj je, izmedju ostalog, i crnogorski film “Život, priključenija i održivi razvoj jednog kokota” Vladimira Perovića.
Žirijem međunarodne konkurencije predsedava renomirani hrvatski filmski umetnik Eduard Galić, kome je priređena retrospektiva u sklopu programa “Majstori doxa”, a čine ga još i iranski redatelj Hamid Rahmanian - autor filma “Staklena kuća”, koji je na prošlogodišnjem ZagrebDoxu nagrađen posebnim priznanjem međunarodnog žirija, te rediteljka i filmska teoretičarka Hana Jušić.
Regionalni žiri čine mlada srpska rediteljka Milica Đenić, autorka filma “Kriva je”, koji je na 6. ZagrebDoxu nagrađen posebnim priznanjem regionalnog žirija, zatim nemački reditelj i snimatelj Wolfram Huke, čiji je dokumentarni prvenac “Tiho uklanjanje” osvojio posebno priznanje na ZagrebDoxu 2009, te hrvatski filmski i TV kritičar Dragan Jurak.
Biće dodeljen i Mali pečat - autoru/ici do 30 godina, a tu će odluku na doneti mladi žiri, koji čine studenti zagrebačke Akademije dramske umjetnosti (Đuro Gavran, Igor Bezinović, Iva Mrkić).
Nagrada “Movies that Matter” treću godinu zaredom dodeljuje se filmu koji na najbolji način problematizuje zaštitu ljudskih prava, a dodeliće je žiri koji čine istaknuti istraživački novinar Drago Hedl, koordinator Inicijative mladih za ljudska prava Mario Mažić, te voditeljka i novinarka Ida Prester.
Među gostima ZagrebDoxa je renomirani svetski dokumentarista Nicolas Philibert, koji je bio i najveća zvezda nedavnog 7. Festivala evropskog dokumentarnog filma “7 veličanstvenih” u Beogradu.
ZagrebDox će prikazati presek njegove bogate filmografije, a Philibert će voditi i masterklas za zainteresovanu publiku.
Najavljen je i američki autor Brian Hill, čiji će film “Klima promjene” biti prikazan u sklopu retrospektive kompanije Participant Media. Hill je dobitnik nagrade Bafta, filmski redutelj i direktor britanske kompanije Century Films.
U Zagreb stiže i američka rediteljka Cathryn Collins koja kroz portret Mihaila Hodorkovskog, najbogatijeg čoveka u Rusiji, otkriva u filmu “Vlast” kako su žrtvovane slobode i vladavina prava u savremenoj Rusiji.
Iranski autor Massoud Bakhshi u filmu “Naš perzijski sag” evocira svoje bolne uspomene na ubijenog oca, a njegovim filmom biće i završen sedmi ZagrebDox.
Od autora iz regionalne konkurencije najavljen je Nikolaus Geyrhalter iz Austrije, autor filma “Allentsteig”, te Mladen Matičević iz Srbije, autor filma “Run for life” o trojici maratonaca iz Etiopije.
Matičević učestvuje i u takmičarskom programu 39. FEST-a u Beogradu novim filmom “Zajedno”, a reč je o priči o Urošu, cenjenom i nagrađivanom beogradskom književniku, koji je već neko vreme u kreativnoj krizi.
Među gostima ZagrebDoxa iz regiona najavljena je Maja Malus iz Slovenije, rediteljka filma “Schengenske zgode”.
Među gostima ZagrebDoxa najavljen je i reditelj i producent Bosse Lindquist, jedan od autora prvog filma snimljenog o medijskoj mreži Wikileaks i njenom glavnom uredniku Julianu Assangeu.
Švedska televizija, na čelu sa izvestiocima Jesperom Huorom i Bosseom Lindquistom. posetila je ključne zemlje odakle WikiLeaks deluje i razgovarala sa najvažnijim članovima te organizacije koja je izazvala glavobolju političarima širom sveta objavljivanjem tajnih depeša američke diplomatije.
Na ZagrebDox stiže još nekoliko autora čiji će filmovi biti prikazani u programu “Stanje stvari” - rumunska autorka Alina Teodorescu koja u filmu “Natascha Kampusch - 3.096 dana zatvora” zabeležila slučaj jedne od najpoznatijih svetskih žrtava otmice, te irski reditelj Risteard Ó Domhnaill koji predstavlja u filmu “Cijev” borbu irskih ribara i zemljoradnika protiv petrohemijskog giganta Shell, dok češki autor Ivan Vojnár svoje protagoniste podvrgava kinoterapiji u istoimenu filmu.
Tradicionalno jedan od najatraktivnijih programa ZagrebDoxa je “Kontroverzni dox”, u okviru kojeg će biti prikazani filmovi “Nekoć braća” i “Drugarica Jovaka”, dovodi u Zagreb još nekoliko gostiju, a među njima je i rediteljski dvojac Andreas Horvath i Monika Muskala, koji će predstaviti film “Arapska privlačnost”, nekonvencionalnu priču o nekada gorljivoj austrijskoj feministkinji koja se udala u Jemenu i preobratila u islam.
Među filmovima u “Kontroverznom Doxu” je, inače, i “Paviljon 22” Nenada Puhovskog, koji beleži mračnu epizodu iz novije hrvatske istorije koja se odvijala unutar kompleksa Zagrebačkog velesajma u jesen 1991. Prvobitno zamišljen kao centar za mobilizaciju policijskih pričuvnih snaga, taj paviljon ubrzo je postao tranzitni logor svih “sumnjivaca”, uglavnom srpske nacionalnosti, odakle ih je tzv. Merčepova jedinica odvodila na likvidaciju u Pakračku Poljanu.
Kanadski film “Ne sviđa ti se istina - četiri dana u zatvoru Guantanamo”, u režiji Luca Cotéa i Patricia Henriqueza, oslanja se na snimke nadzornih kamera iz zloglasnog američkog zatvora u zalivu Gvantanamo, a nagrađen je posebnom nagradom žirija na Međunarodnom filmskom festivalu dokumentarnog filma u Amsterdamu (IDFA).
Švajcarska autorka Sarah Horst u filmu “Obiteljska stvar” oslikala je tragikomičan portret porodice koja pokušava izgraditi identitet izvan granica uobičajenih konvencija, dok se Andris Gauja u svom trećem dokumentarcu “Obiteljski instinkt” bavi incestom u zabitom selu u Letoniji.
Biće prikazan i drugi deo australijskog dokumentarnog serijala “Anatomija” - film “Lice” Adele Wilkes koji donosi kolaž autoportretnih video snimaka lica u najintimnijem trenutku - tokom orgazma.
Među gostima ZagrebDoxa najavljen je i Jerome Missolz, francuski autor rokumentarca “Wild Thing”, koji posvećuje svojim rok idolima, te američka fotografkinja i rediteljka Kate Perotti, koja u filmu “Momz Hot Rocks” beleži muke malih ženskih bendova čije su članice uglavnom energične četrdesetogodišnje majke.
Iz programa “Happy dox” stiže Šveđanka Selina Hakansson, autorka filma “Kozji sir”.
Posebna festivalaska atrakcija je i programska celina “Majstori Doxa” koja uključuje najnovije radove svetski priznatih autora i autorki na području dokumentaristike.
Američkog reditelja Fredericka Wisemana struka smatra jednim od najznačajnijih živih dokumentarista današnjice. Wiseman je dosad snimio više od 30 dokumentaraca u kojima se posvetio istraživanju američkih institucija. Stavljajući u fokus bolnice, srednje škole, vojne centre, centre za socijalnu pomoć i policijske stanice.., Wiseman otkriva manje poznate nejednakosti američkog društva. U poslednjem filmu “Boxing Gym” snima školu boksa - na suptilno provokativan način kritikuje postojanost i prisutnost nasilja u današnjem društvu.
Errol Morris, jedan od vodećih svetskih majstora dokumentarne forme, u poslednjem filmu “Tabloid” beleži priču o Joyce McKinney, bivšoj Miss Vajominga, koja nije želela da prihvati prekid ljubavne veze s mormonskim sveštenikom, te ga je navodno pratila, otela i seksualno zlostavljala. Morris taj događaj beleži sa dva različita ugla: iz perspektive glavne protagonistkinje, koja je vođena bezuslovnom ljubavlju želela spasiti voljenog muškarca, te iz perspektive tabloida željnih senzacionalizma.
Danski reditelj i pesnik Jørgen Leth, vodeća figura svetske eksperimentalno- dokumentarne produkcije, u filmu “Erotic man” putuje svetom i stvara provokativni i neretko autobiografski filmski esej o čoveku u potrazi za prirodom “erotskog”.
Među dokumentarističke majstore uključene su i dve autorke - Kim Longinotto i Jennifer Fox, čiji su filmovi domaćoj publici poznati sa prošlogodišnjih izdanja ZagrebDoxa.
Kim Longinotto, istaknuta britanska rediteljka poznata po portretisanju izuzetno snažnih žena širom sveta i bavljenju kontroverznim temama u visoko rizičnim društvima, u filmu “Pink saris” donosi priču o ženskim pravima u severnoj Indiji.
Njujorška nagrađivana rediteljka Jennifer Fox, u poslednjem dokumentarcu “My Reincarnation” prikazuje 20-godišnje praćenje tibetanskog učitelja i njegovog sina koji tvrdoglavo odbija da prihvati sudbinu reinkarniranog učitelja, te umesto toga bira karijeru u Italiji.
Među majstorima na 7. ZagrebDoxu je i istaknuti hrvatski dokumentarista Eduard Galić kome je posvećeno autorsko veče u izboru Hrvoja Turkovića.
Galić je jedan od najproduktivnijih hrvatskih filmskih i televizijskih reditelja uopšte - u stvaralačkom radu koji traje više od 45 godina režirao je više od 40 dokumentaraca, nekoliko igranih filmova, niz tv-drama, televizijskih serija, te više od 100 raznih televizijskih formi.
Prošle godine je najboljim filmom u međunarodnoj konkurenciji proglašen potresan kineski film “Žalba” Zhao Lianga o protivurečnostima današnje Kine, čija bi se radnja mogla smestiti i u većinu zemalja na prostoru bivše Jugoslavije. Taj film nagrađen je i priznanjem za najbolji film koji promoviše ljudska prava, dok je u regionalnom programu nagradu Veliki pečat osvojio austrijski “Toto” Petera Schreinera o potrazi za izgubljenim identitetom.
ZagrebDox organizuje produkcijska kuća Factum, a direktor i selektor je Nenad Puhovski.
Generalni sponzor festivala je Hrvatski Telekom, a finansijski ga podržavaju Ured za kulturu Grada Zagreba, Hrvatski audiovizualni centar i MEDIA program.
Sajt ZagrebDoxa je www.zagrebdox.net, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org, odnosno OVDE
(SEEcult.org)
