Ekologija tehno uma u ITS-u
Nova sezona ITS-a (International Test Site), eksperimentalne umetničke laboratorije koju je u Ritopeku kod Beograda osnovao beogradsko-njujorški umetnik Dragan Ilić, otvorena je 29. maja gostujućom izložbom ljubljanske galerije Kapelica “Ekologija tehno uma”, zasnovanom na principima savremene istraživačke umetnosti.
Reč je o radovima slovenačkih umetnika, u selekciji Jurija Krpana, koji su za predmet interesovanja odabrali nauku i tehnologije i njihov uticaj na savremeno društvo.
Ciljevi razvijanja i popularizacije koncepata savremene istraživačke umetnosti su smeštanje umetničke produkcije u društvene delatnosti koje aktivno učestvuju u stvaranju značenja i razumevanja savremenog društva, istovremeno problematizujući autonomiju umetničkih poetika i njenu autoreferencijalnost koja je u društvu znanja i potrošnje, svojim dekorativnim i rekreativnim učincima, instrumentalizovana kao alat za komodifikaciju i pacifikovanje društvenog tkiva.
Ekologija tehno uma, ITS
Kapelica je dizajnirala izložbu sastavljenu od aluminijumskih konstrukcija na kojima su grafički predstavljeni projekti pojedinačnih umetnika, dopunjeni kratkim video insertima.
“Ekologija tehno uma” prvi put je predstavljena 2008. godine na festivalu Ars Electronica u Lincu, čime je Kapelica nastavila diskurs koji je počela da trasira pre 15 godina, a razvija ga od 2008. godine uz pomoć prezentacijskog modela koji je dizajniran kao putujuća izložba - komprimovana dokumentacija umetničkih praksi koje su u fokusu interesa redakcije te galerije.
“Ekologija tehno uma” predstavljena je i na festivalu Arzenal Depo 2K9 u filmskim studijima Viba filma u Ljubljani 2009. godine, što se podudarilo sa obeležavanjem 80-godišnjice inaugurisanja slovenačke istorijske avangarde (Junge Slowenische Kunst) u berlinskoj konstruktivističkoj reviji “Der Sturm”.
Ekologija tehno uma, ITS
Prema navodima Krpana, prvi zadatak koji je sebi postavio kada je 1995. zamoljen od Studentske organizacije Univerziteta u Ljubljani da nekadašnju kapelu pretvori u galeriju, bio je da predstavi program kakvog nema u ostalim izlagačkim prostorima.
Kapelica je tako postala prostor za prezentaciju instalacija i izložbi, performansa, akcija i predavanja umetnika koji su relevantni za kontekstualizaciju programskog okvira fokusiranog na savremene istraživačke umetničke prakse, tematski orijentisane na ubrzanu tehnologizaciju urbanog ruštva koje stvara nove podele.
Bogata društva i društvene grupe imali su privilegiju pristupa kompjuterski zasnovanim tehnologijama, koje su iskoristili za rekonfiguraciju određenih centara moći. Iako su tradicionalni nosioci moći postali još potentniji, sve veći pristup šire javnosti kompjuterskim tehnologijama učinio ih je i ranjivim. Nove tendencije su, istovremeno, iako jasno konzumerističke, stvorile mogućnosti za nove, slobodnije i aktivnije kreativne prostore.
Novokreirani prostori delovanja podudarili su se sa geopolitičkom reorganizacijom Istočne Evrope, koja je destabilizovala i ceo kontinent, dok je iluzija novih mogućnosti i iskustava, izrasla u novim društvenim formacijama, obezbedila dodatnu moć civilnom društvu i umetničkim praksama, poput retro-avangardnog hibrida kao što je Neue Slowenische Kunst sa muzičkom grupom Laibach, umetničkim kolektivom Irwin, pozorištem Sestre Scipion Našice...
Kapelica je bila otvorena za nove umetničke prakse, posebno za tehnološki zasnovane projekte koji su predstavljali odraz ili su bili kritički fokusirani prema novim uslovima i okolnostima savremene stvarnosti. Predstavljani su projekti koji direktno koriste ili iskorišćavaju tehnologije razvijane za potpuno drugačije svrhe, istražujući njihovu industrijsku ili potrošački određenu upotrebu...
Ekologija tehno uma, ITS
Za projekat “Ekologija tehno uma” odabrani su umetnici koji su ispoljili interesovanje za sinergiju tela i tehnologije, konflikte i posledice bivstvovanja u ekstremnim uslovima ili veštački kreiranim okruženjima. Hrana je neizbežno postala univerzalno polje istraživanja, pa je Philip Roš svojim hidroponičnim baštama istraživao potencijal rasta u ekstremnim uslovima, Patricia Ando Cvetković je koristila 2D i 3D štampače da priprema hranu, a Zoran Todorović je koristio medicinski, hirurški otpad.
Za selekciju u ITS-u Krpan je analizirao radove u okviru njihovih semantičkih, umetničkih, performativnih, političkih i drugih dimenzija, tretirajući ih kao nekompletne po definiciji. Za svaki rad citirao je samo deo koji se uklapa sa kriterijumima koje taktički postavlja pri selekciji, pa su diskurs galerije Kapelica i same izložbe postavljeni nezavisno od pojedinačnih radova. Tako i naziv izložbe “Ekologija tehno uma” ne proizilazi iz fenomenologije odabranih radova, već dugoročne političke i programske politike galerije Kapelica.
Otvaranju izložbe u prostoru Ilićevog ITS-Z1 prisustvovao je i Krpan s grupom umetnika iz Slovenije, pored umetnika i stručne javnosti iz Beograda.
Izložba Kapelice u ITS-u biće otvorena do 5. juna.
ITS se nalazi na vrhu brda na obali Dunava, a osmišljen je kao izložbeni, radionički i rezidencijalni prostor za programe umetnika, kustosa i naučnika iz zemlje i sveta.
Reč je o privatnom projektu Ilića, koji smatra da je internacionalna umetnička scena u krizi zbog preterane komercijalizacije, zbog čega je jedan od osnovnih ciljeva ITS-a da se suprotstavi toj tendenciji obezbeđivanjem platforme za eksperimentalne umetnike kako bi testirali svoje ideje bez ograničenja tržišnim silama i trendovima.
Jedinstvena arhitektonska celina na ovim prostorima i svojevrsni vidikovac sa veličanstvenim pogledom u spektru od 360 stepeni (na Pančevo i obalu Dunava, odnosno Avalu), ITS je i svojevrsna zadužbina samog umetnika koji je i proteklih par godina okupljao na tom prostoru i predstavljao radove eminentnih svetskih umetnika koji u različitim formama ispituju koegzistenciju visoke tehnologije i ljudskog tela.
Među njima je, u maju 2007. bio i poznati australijski umetnik Stelarc koji bi, prema planiranom programu, trebalo da gostuje na jesen u ITS-u. U junu bi trebalo da se predstave i studenti sa Akademije umetnosti u Atini, u kustoskom izboru profesora Janisa Melanitisa, dok bi u septembru bila održana izložba čija je autorka beogradska nezavisna kustoskinja Maja Ćirić.
U planu je i gostovanje projekta “Fluid”, čiji su kustosi Gabriel Roldos iz Kvins muzeja u Njujorku i Ilić.
Ilić je u tom njujorškom muzeju gostovao krajem prošle godine, kada je izveo performans “Roboaction 5”, a potom je nove radove u toj seriji izveo i u Ekvadoru (Roboaction 6) i nedavno u Muzeju nauke u Bostonu (Roboaction 7), u okviru Nacionalne nedelje robotike.
Sajt Ilića je www.draganilic.org, a zastupljen je i u Galeriji umetnika portala SEEcult.org
Sajt ITS-a je http://itsz1.wordpress.com
(SEEcult.org)
