Dužina 100 igala
Proslavljeni koreograf Jožef Nađ (Nagy József) premijerno će izvesti 10. septembra u rodnoj Kanjiži, na otvaranju festivala “Jazz, improvizovana muzika”, predstavu “Dužina 100 igala” kojom prikazuje čoveka prignječenog u ćorsokak savremenog života, čiji je jedini put da se oslanja na snagu duha. Reč je o pozorišnom komadu sa živom muzikom, u kojem glumce prate muzičari, među kojima je i violista Silard Mezei, koji je i komponovao muziku za taj novi komad Nađa.
Proslavljeni koreograf Jožef Nađ (Nagy József) premijerno će izvesti 10. septembra u rodnoj Kanjiži, na otvaranju festivala “Jazz, improvizovana muzika”, predstavu “Dužina 100 igala” kojom prikazuje čoveka prignječenog u ćorsokak savremenog života, čiji je jedini put da se oslanja na snagu duha.
Reč je o pozorišnom komadu sa živom muzikom, u kojem glumce prate muzičari, među kojima je i violista Silard Mezei, koji je i komponovao muziku za taj novi komad Nađa.
Glumačku postavu, osim Nađa, čine i Đerk Sakonji, Enike Budai i Petar Gemza iz Mađarske, kao i Deneš Debrei, Đula Francia i Akoš Kalmar iz Srbije, te Ishii Junya iz Japana, koje prate muzičari Silard Mezei, Branislav Aksin (trombon), Kornel Papišta (tuba), Bogdan Ranković (klarinet), Ervin Malina (kontrabas), Ištvan Čik (bubnjevi) i Albert Markoš (violoncelo) iz Rumunije.
Osim premijere Nađa, 15. festival “Jazz, improvizovana muzika”, iako smanjen na tri dana zbog krize, imaće još nekoliko ekskluzivnih programa, uključujući koncerte veterana sving epohe Henrija Skipera Franklina (Henry Skipper Franklin) - poslednjeg živog basiste orkestra Kaunta Bejzija (Count Basie), kao i legendarnog njujorškog muzičara Čarlija Gejla (Charlie Gayle).
Uoči premijere predstave “Dužina 100 igala”, na otvaranju festivala nastupiće duo mladih umetnika Tim Trevor Brisko (Briscoe) iz Irske i Nikola Gvazaloka (Nicola Guazzaloca) iz Italije, koji sviraju prefinjenim kamernim izrazom i specifičnim senzibilitetom stvaraju organsku savremenu muziku.
Festivalu se prirodno priključuje premijera Nađa, u produkciji njegovog Regionalnog kreativnog ateljea, budući da je njegov opus početka privržen savremenoj muzici, ponajviše onoj struji koja se zove improvizovana muzika.
Rođen u Kanjiži 1957. godine, Nađ je završio osnovnu školu u rodnom gradu, a Srednju likovnu u Novom Sadu, dok je kasnije učio etnografiju i muziku u Budimpešti, gde ga u Teatru Skene Andraš Kečkeš uvodi u svet pantomime.
Potom je otputovao u Pariz (gde je prvo učio kod slavnog Marcela Marceaua, a potom kod Etiennea Decrauxa). Paralelno se upoznao sa raznim dalekoistočnim veštinama, akrobacijom, modernim, buto i kontakt plesom, a 1987. godine imao je premijeru prve samostalne produkcije “Pekinška patka”, kojom je odmah osvajio svet.
Nađa već posle prvih predstava na Zapadu slave kao originalnog autora srednjeevropskog kulturnog kruga. Crpeći umetnost pre svega iz detinjstva, iz regije okoline Kanjiže, Nađ je ritualnost predstava formirao nakon dužih improvizacija, a prefinjenu likovnost zasnivao na lirskoj poetici lične vizije.
Istaknuta vizuelnost njegovih komada ima duboku vezu sa muzikom, koju po mogućnosti koristi uživo na bini.
Predstava “Smrt upravnika” (koautori Kodolanji Đula i Sabadoš Đerđ) bila je novi korak u domenu muzičkog teatra novije evropske kulture.
Među njegovim važnim predstavama su i “Sedam koža nosoroga”, “Commedia Tempio”, “Orfejeva lestvica”, “Anatomija zveri”, “Habakukk kommentari”, “Vetar u džaku”, “Repli du Temps”, “Čuvari”, “Posle ponoći”, “Filozofi”.., a 2004. završio je svoj treći celovečernji komad “Eden” (Raj) u rodnoj Kanjiži, kojom je otvoren BITEF 2004. godine, na kojem je i dobio nagradu za režiju.
Nađ je više puta sarađivao s važnim savremenim kompozitorima i muzičarima (Đerđ Sabadoš, Kovač Tikmajer Ištvan, Dreš Mihalj, Vladimir Tarasov, Andrew Cyrille, Mezei Silard, Akoš Selevenji...).
Dobitnik je niza prestižnih nagrada, uključujući glavnu evropsku pozorišnu nagradu Grand prix Taormina 2001. godine, kao i nagrade BITEF-a, Avinjona, Hamburga... Za predstavu “Wozyeck”, igranu 1996. u Kanjiži i Beogradu, dobio je Zlatnu masku u Moskvi za najbolju stranu predstavu u Rusiju u 2002. Tu veliku evropsku nagradu teatar Jožefa Nađa je već dobio i 2000. za predstavu “Čuvari sna”.
Nađ je u decembru 2001. dobio francusku titulu Vitez kulture, a od kritičara iste godine nagradu za najbolju predstavu godine, za “Filozofe” i za duo sa Dominik Mersi (Dominic Mercy).
Od sredine 90-ih vodi Nacionalni centar za koreografiju u Orleanu (Centré Chorégraphique d'National Orléans), a 2006. bio je kodirektor čuvenog festivala u Avinjonu.
Prošle godine je na 14. kanjiškom festivalu “Jazz, improvizovana muzika” premijerno izveo predstavu “Sho-bo-gen-zo”, koja je potom gostovala i u Beogradu i gradovima u regionu.
Ovogodišnji festival “Jazz, improvizovana muzika” pomogli su Pokrajinski Sekretarijat za kulturu Vojvodine, Regionalni kreativni atelje Jožef Nađ, fondacije NKA i “Szülőföld Alap” iz Mađarske, američka ambasada u Beogradu, Mesna zajednica i Opština Kanjiža...
Sajt festivala je www.jazz.eutelnet.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
