Da li smo zarobljeni u Borhesovoj biblioteci?
Centar za promociju nauke (CNP) organizuje 14. juna, tačno 30 godina od smrti Horhea Luisa Borhesa (1899-1986) , tribinu o njegovoj fikciji, nauci i pseudonauci, inspirisanu matematikom, naučnim zagonetkama i paradoksima u pričama tog velikog latinoameričkog pisca i esejiste.
Poslednja prolećna naučno-popularna tribina CPN-a, pod nazivom ”Da li smo zarobljeni u Borhesovoj biblioteci?” (Beskonačnost, književnost i nauka), biće održana u 19 sati u Velikoj sali Studentskog kulturnog centra u Beogradu, a uživo će biti prenošena u naučnim klubovima CPN-a u još 12 gradova.
O Borhesovoj fikciji, nauci i pseudonauci na tribini govoriće pisac i novinar Muharem Bazdulj, pisac, prevodilac i teoretičar naučne fantastike Zoran Živković, asistentkinja na Filološkom fakultetu u Beogradu i teoretičarka hispanoameričke književnosti Ksenija Vulović, kao i matematičar Miodrag Rašković iz Matematičkog instituta SANU. Moderator je urednik časopisa “Elementi” CPN-a Slobodan Bubnjević.
Poznato je da Borhesove priče liče na recenzije, novinske izveštaje, enciklopedijske članke ili odlomke iz biografija, ali u njima su i beskonačnost, rekurzija, kopije i paradoksi, naučni i konceptualni problemi, kao i žanrovske alatke i pokretači narativa. Između ostalog, tu je i njegova legendarna Vavilonska biblioteka u kojoj se nalazi po jedna kopija svake moguće knjige: od svih postojećih, do nezamislivo mnogo knjiga ispunjenih nizovima karaktera bez ikakvog značenja. Pošto je Borhes dao određena ograničenja (na primer, svaka knjiga ima 410 strana), matematikom se može doći do podatka da je čitav vidljivi univerzum oko 101.834.013 puta manji od zapremine svih knjiga u Vavilonskoj biblioteci.
Borhesova biblioteka, kako je naveo CPN, otvara niz značajnih dilema. Da li je ona proizvod onog majmuna koji je, nakon beskonačno vremena, uspeo da otkuca svaku moguću knjigu? Da li u njoj postoji knjiga koja je katalog svih knjiga koje nisu katalozi? Da li je njen bibliotekar zapravo Tjuringova mašina? Da li je fikcija negde između laži i istine, ili nešto sasvim drugo?
O tim pitanjima se, uz druge sadržaje, govori i u novom, petom broju “Elemenata” koji će uskoro biti u prodaji - u tekstu Slađane Šimrak.
*Ilustracija: Borhesova biblioteka, Nemanja Đorđević
(SEEcult.org)
