Cinema - početak filmske muzike
Najranija istorija filmske muzike u eri nemog filma tema je predavanja koje će istaknuta novosadska pijanistkinja Branka Parlić održati 26. februara u Subotici i 12. marta u Beogradu, a govoriće o baletu “Relâche” (Otkazana predstava), dadaističkom spektaklu koji je okupio Erika Satija (Satie), Renea Klera (René Clair), Fransisa Pikabiju (Frances Picabia), Marsela Dišana (Marcel Duchamp) i ansambl Švedskog baleta.
Muziku za “Relâche” koji je reklamiran kao Trenutni balet u dva čina sa projekcijom kratkog filma u pauzi, komponovao je Sati, kontroverzni i avangradni francuski stvaralac.
Tokom predavanja “Cinema - početak filmske muzike”, koja će biti održana u Art bioskopu Lifka u Subotici i Parobrodu u Beogradu, publika će saznati kako je izgledao zajednički rad na filmu i baletu Satija, Klera, Pikabije, Dišana i članova Švedskog baleta, kako je Sati došao na ideju da koristi repeticije u muzici, zašto se balet zove “Otkazana predstava” i još niz zanimljivih podataka, najavila je Branka Parlić za SEEcult.org.
Balet “Relâche” (Otkazana predstava), bilo je poslednje Satijevo delo, premijerno izvedeno 1924. godine, godinu dana uoči njegove smrti.
Kinematografski međučin “Entr’acte Cinematographique” režirao je i montirao Rene Kler, a scenario i dekor osmislio Fransis Pikabija. Partitura sa naslovom “Cinema” pratila je ovaj niz namerno grotesknih slika lišenih značenja.
Oslanjajući se samo na informaciju o dužini kadrova i na nazive scena u filmu, Sati je prvi put tretirao muziku kao konstitutivni element filma.
Publika će nakon predavanja Branke Parlić videti i film “Entr’acte”, sa originalnom orkestarskom verzijom kompozicije “Cinema”.
U filmu se, pored Satija i Pikabije, pojavljuju i Dišan, Man Rej (Man Ray), Jan Borlin (Jean Borlin), solista i koreograf Švedskog baleta, te Rolf de Maré, osnivač Švedskog baleta i producent spektakla “Relache”.
Slogan Švedskog baleta bio je: “Mi smo plesači koji se usuđuju da ne plešu” (We are the dancers who dare not dance).
Branka Parlić se od sredine 80-ih posvećeno bavi muzikom Satija, kao i Novom muzikom 20. i 21. veka - minimalizmom i postminimalizmom. Prva ploča na tlu bivše Jugoslavije sa klavirskim kompozijama Satija “Initiés” bila je upravo njena, a izašla je 1988. u izdanju M Produkcije Radio Novog Sada.
(SEEcult.org)
