Preminuo Vito Akonči
Uticajni američki umetnik i jedan od pionira performansa Vito Akonči (Acconci), koji je od 70-ih godina 20. veka ostavio veliki trag na svetskoj umetničkoj sceni, ali i u oblasti arhitekture, preminuo je 28. aprila u 78. godini.
Akonči je preminuo od posledica moždanog udara, izjavio je za Artnet njegov art diler Keni Šakter.
Akonči je poseban uticaj ostvario u oblasti umetnosti performansa, ali i eksperimentalne arhitekture, a bavio se i video, fotografijom i drugim umetničkim izrazima.
Rođen 24. januara 1940. godine u Bronksu, Akonči se najpre 60-ih godina 20. veka bavio eksperimentalnom poezijom, a proslavio se performansima 70-ih, među kojima je i čuveni “Seedbed” (1972) u Sonebend galeriji, tokom kojeg je bio sakriven dve nedelje ispod lažnog poda, te izgovarao preko mikrofona seksualne fantazije o prolaznicima koji su hodali iznad njega, zvučno masturbirajući pritom. Taj performans je Marina Abramović 2006. godine odabrala da ponovo izvede sa još šest istorijskih performansa drugih čuvenih umetnika, u okviru projekta “Sedam lakih komada”.
Među najpoznatijim Akončijevim performansima iz ranog perioda je “Following Piece” (1969), tokom kojeg je pratio slučajno odabrane prolaznike na ulici sve dok ne uđu u svoj privatni prostor, zatim “Trademarks” (1970), tokom kojeg je sedeo nag na podu, udarao se, ujedao... a potom ožiljke od udaraca punio tušem i ostavljao tako tragove - stvorivši od tela “ljudski pečat”.
Slično drugim pionirima umetnosti performansa iz 70-ih, Akončija je istraživanje ranjivosti tela vodilo do spektakularnih, ponekad za mnoge čudnih site-specific radova.
Već sredinom 70-ih udaljio se od tela, opisujući taj zaokret kao neku vrstu prelaska iz “psihološkog u društveno ja”.
Veliki preokret u njegovoj praksi bio je prvi site-specific projekat “Way Station I (Study Chamber)” (1983) na Midlberi koledžu - mali paviljon dekorisan velikim slikama karata za igranje spolja i natpisima “GOD”, “MAN” i “DOG” unutra. Tim radom izazvao je burnu raspravu, a vandali su ga spalili 1985.
Ipak, taj rad je označio Akončijev definitivan prelazak sa performansa na arhitekturu, a 1988. godine osnovao je i svoj Akonči studio. U to vreme mu je Muzej moderne umetnosti (MoMA) u Njujorku organizovao izložbu posvećenu “javnoj prirodi” njegovih radova u proteklih pet godina.
Među najpoznatijim naručenim projektima njegovog studija je eksperimentalna, transformativna fasada za Storefront za umetnost i arhitekturu u Njujorku, koju je kreirao sa arhitektom Stivenom Holom (Steven Holl) 1992. godine. Ta arhitektonska instalacija je doživljena kao svojevrsni nastavak ispitivanja tema privatnog i javnog prostora, koje je pokrenuo performansima “Following Piece” i “Seedbed”.
Akonči studio kreirao je najneočekivanije vrste prostora, kao što je školjkolika platforma na reci Mur u Gracu, poznata kao Mur ostrvo, koja je osmišljena da bude i most, pozorište, kafić, pa čak i igralište za decu, a napravljena je 2003. godine povodom titule Evropske prestonice kulture.
Akonči je u jednom intervjuu 2007. godine, odgovarajući na pitanje da li daje prednost arhitekturi ili umetnosti, izjavio da je lepa stvar u vezi sa arhitekturom to što podrazumeva anticipiranje obnove, koje ne može da pronađe u umetnosti, jer bi umetnost trebalo da bude nepromenljiva. Jedine stvari koje su nepromenljive su nadgrobni spomenici, dodao je Akonči za Architectural Record.
Za “Seedbad” je kasnije izjavio da mu je uništio život, jer su ga mnogi uvek poistovećivali sa tim performansom, a uradio je toliko drugih različitih projekata...
Govorio je i da svet vidi kao izazov za promene, te da je uvek želeo da radi projekte koje nikada ranije nije video. Nije ga briga za konzistentnost, niti voli tehnike. “Ako radite previše istih stvari, počinjete da se krećete unazad”, govorio je Akonči.
(SEEcult.org)
