Očuvanje evropske baštine
Evropska komisija izabrala je 16 zdanja i lokaliteta koji će se boriti za Etiketu evropske baštine (EHL). Selekcija je sačinjena na osnovu uvida u njihovu ulogu u istoriji Evrope i aktivnosti koje preduzimaju da bi očuvali i naglasili evropske vrednosti.
U širem izboru bilo je 36 predloga, a konačna odluka biće doneta sredinom februara, dok će svečana ceremonija dodele nagrada biti održana 16. aprila u sedištu EU u Briselu, saopštila je Evropska komisija.
U selekciji je učestvovalo 18 država članica EU (Belgija, Bugarska, Češka, Nemačka, Grčka, Španija, Francuska, Italija, Slovačka, Slovenija, Mađarska, Poljska, Kipar, Litvanija, Letonija, Rumunija, Malta i Portugal).
Najviše predloženih zdanja za EHL je iz Poljske - Lublinska unija, akt zaključen 1569. između Litvanije i Poljske; brodogradilište u Gdanjsku, kao i Ustav iz 1791. godine, istorijski dokument tadašnje dvojne monarhije Poljske i Litvanije, koji se smatra prvim ustavom te vrste u Evropi.
Među kandidatima za EHL su dva zdanja iz Nemačke: Minster i Osnabrik - gradovi u kojima je 1648. godine potpisan Vestfalski mir, čime je završen Tridesetogodišnji rat tadašnjih najvećih evropskih sila, kao i zamak Hambah.
Arhiva krune Aragona u Barseloni i Studentska rezidencija u Madridu predstavljaju španske kandidate, a Opatija Kluni i kuća Roberta Šumana (jedan od osnivača EU) su dva francuska zdanja od posebne važnosti.
U konkurenciji za priznanje EHL je i Partizanska bolnica Franja u Sloveniji, koja je izgrađena 1943. godine u brdima iznad sela Novaka u okolini Cernog.
Partizanska bolnica Franja (foto: Muzej Idrija)
To mesto je izabrao doktor Viktor Volčjak. Kada Nemci nisu bili u blizini, osoblje bi miniralo okolne stene da bi stvorilo dodatni prostor za nove barake. Tu je lečeno gotovo hiljadu ranjenih partizana, a neprijatelj to skrovište do kraja Drugog svetskog rata nije pronašao.
Za priznanje EHL su, takođe, predloženi i antički deo Atine, kao i memorijalni park Panevropskog piknika koji je održan 19. avgusta 1989. godine na austrijsko-mađarskoj granici, što je kasnije doprinelo okončanju Hladnog rata, pada Berlinskog zida i ujedinjenja Nemačke.
Osim Šumana, posebna pažnja poklanja se još jednom osnivaču EU - Alside de Gasperiju (Alcide), čija kuća-muzej u italijanskom gradiću Pjeve Tesinu takođe može poneti titulu EHL.
Predložen je i litvanski grad Kaunas, tačnije, njegov kulturni i infrastrukturni razvoj od 1919. do 1940. godine, koji se smatra periodom kada taj grad počinje da se meri sa ostatkom Evrope.
Među 16 odabranih nalaze se i portugalska biblioteka univerziteta Koimbra i portugalska Povelja o ukidanju smrtne kazne.
Zdanje koje bude izabrano za etiketu EHL mora postaviti posebnu ploču sa logotipom tog priznanja, čime će postati deo evropske komunikativne i promotivne strategije tog priznanja.
Svečana ceremonija dodele EHL biće održana u Biblioteci Solvaj u Briselu, koja je osnovana 1903. godine, a čuva više od 30.000 knjiga.
N. Pavlović / SEEcult.org
