Kišove drame i scenariji
Izdavačka kuća Arhipelag objavila je knjigu Danila Kiša “Noć i magla” koja sadrži pozorišne i TV drame tog čuvenog pisca, kao i njegova dva filmska scenarija koja nikada nisu realizovana i prvi put se objavluju u okviru nekog izdanja Kišovih izabranih ili sabranih dela.
Knjiga je objavljena u Arhipelagovoj ediciji Dela Danila Kiša u deset knjiga, kao deseti tom.
Reč je o dramama i scenarijima koji su nastajali u rasponu od polovine 60-ih do kraja 70-ih godina.
Pored TV drama “Noć i magla”, “Papagaj” i “Drveni sanduk Tomasa Vulfa” i pozorišne drame “Mehanički lavovi”, u knjizi “Noć i magla” objavljeni su i filmski scenariji “Končarevci” i “Marin Držić Vidra”, napisani krajem 70-ih.
Iako su nastali na osnovu porudžbine Adria filma, odnosno Jadran filma, iz različitih razloga ostali su nerealizovani.
“Kiš se u taj posao upustio samo dva puta, napisavši u kratkom roku, iste 1979, jedan obimniji sinopsis za planirani film o životu Marina Držića i scenarij pod nazivom Končarevci, čiji je reditelj trebalo da bude Veljko Bulajić. Adria film (Zagreb), naručilac sinopsisa o životu Marina Držića, nije ušla u proizvodnju filma. Sudbina drugog Kišovog scenarija bila je dramatičnija i do danas nerazjašnjena. Predugovor je trebalo da bude sklopljen sa Jadran filmom, a preko Autorske agencije SR Srbije, o čemu svedoči fotokopija Kišovog punomoćja (2. jul 1979) iz kojeg se vidi da je scenarij pisan u Dubrovniku od 27. marta do 17. aprila iste godine i da je dovršen ’ugovoreni posao pisanja’. U Kišovoj brižljivo čuvanoj poslovnoj dokumentaciji nema nikakvog materijalnog dokaza koji bi potvrdio dalju saradnju s naručiocem scenarija niti s rediteljem. Film Veljka Bulajića pod naslovom Visoki napon, zasnovan na temi po kojoj je Kiš pisao naručeni scenarij, završen je 1981. godine. Kao scenaristi navodeni su Mirko Bošnjak, Veljko Bulajić i Ivan Salečić. Razlozi odustajanja od Kišovog scenarija, osim onih koji se mogu samo naslutiti, ima li se na umu autorov pristup temi, nisu poznati. Ovi scenariji nose neizbrisiv pečat njegovog dara i njegove predanosti svakom poslu kojeg se, kao pisac, poduhvati”, izjavila je Mirjana Miočinović, koja je priređivač izdavačkog poduhvata Dela Danila Kiša u deset knjiga.
Arhipelag objavljuje Dela Danila Kiša u deset knjiga povodom 25 godišnjice smrti i u susret 80 godina od piščevog rođenja.
Taj veliki izdavački poduhvat obuhvatiće celokupnu prozu Kiša, kao i njegove pesme, drame i filmske scenarije.
Prema rečima glavnog urednika Arhipelaga Gojka Božovića, objavljivanje dela nekog pisca klasične vrednosti predstavlja najveći izazov za profesionalno izdavaštvo, a možda pogotovu u ovom trenutku, kada knjige vrhunske savremene i klasične književnosti nisu dovoljno vidljive i kada su njihovo mesto preuzele knjige u kojima ne postoji nikakva ideja vrednosti, stila ili umetničke lepote.
Arhipelag stoga sa posebnom pažnjom priprema Dela Danila Kiša u deset knjiga, jer u tome vidi profesionalno i čitalačko zadovoljstvo i izazov.
“Sa naslednicima autorskih prava Danila Kiša dogovorili smo se da ubuduće Kišova dela u našem izdanju budu dostupna ne samo u Srbiji nego i u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini. Danilo Kiš je pisac koji ima ne samo tumače nego i čitaoce. I on svoje čitaoce neprestano stiče u novim generacijama. Upravo zato je neophodno da dela Danila Kiša stalno budu dostupna u dobrim i pouzdanim izdanjima”, naglasio je Božović.
Celokupna proza Danila Kiša, kao i njegove pesme, drame i filmski scenariji, biće objavljeni do februara 2015. godine u izdanju beogradske izdavačke kuće Arhipelag.
Projekat Dela Danila Kiša u 10 knjiga obuhvata celokupnu Kišovu prozu - od ranih romana Mansarda i Psalam 44, preko knjiga iz porodičnog ciklusa: kratkih priča iz knjige Rani jadi i romana Bašta, pepeo i Peščanik, do tri knjige iz Kišovog novelističkog ciklusa: Grobnica za Borisa Davidoviča, Enciklopedija mrtvih i posthumno objavljene knjige Lauta i ožiljci. Deveti tom je knjiga Pesme/Elektra sa sabranim Kišovim pesmama i njegovom najpoznatijom dramom Elektra.
(SEEcult.org)
