Drugovi Koča vs Moša
Umetnici mlađe generacije Vladimir Mojsilović i Jelena Gorički predstavljaju se u Magacinu u Kraljevića Marka u Beogradu izložbom slika i digitalnih predložaka “Drugovi Koča vs Moša - Rado$t €vrope”. Kustos izložbe Slavko Timotijević ukazuje tim povodom na određene fenomene na srpskoj umetničkoj sceni koji su posledica dugotrajne krize, rata, političkih i ekonomskih transfera, tranzicije, pa krize demokratije i nove ekonomske krize.
Te okolnosti, kako je naveo Timotijević, stvorile su stalnu napetost u svim područjima života i proizvele niz karakterističnih simptoma. Među te specifičnosti spada i unutrašnje izgnanstvo koje Timotijević primećuje posebno među pripadnicima starije generacije umetnika. I dvoje mladih umetnika, koji su srasli sa svim društvenim simptomima krize, rata i političkih gibanja, Timotijević ubraja među unutrašnje izgnanike, ali napominje da nisu pasivni, već deluju nezavisno, gerilski i vaninstitucionalno.
Timotijević smatra da su društvene okolnosti proteklih par decenija dovele do nove kategorije prognanih: to su svi oni koji nisu mogli da pobegnu izvan ovog sistema, u neki drugi ambijent i uređenije društvo, pa su zbog snažnog pritiska sa svih strana dopustili da budu utisnuti “unutra”, stvarajući novu kategoriju “unutrašnjih izgnanika”. To, prema njegovim rečima, ne znači psihološku kategoriju povlačenja u sebe, već mnogo kompleksniji pojam progonstva koje se odvija u okvirima simulirane slobode i uz sva moguća ograničenja uslovljena hegemonijom politike nad običnim životom, ekonomskom katastrofom, nepostojanjem civilnog društva i realnih građanskih i ljudskih prava, pa time i - ako ne efikasnog, ono bar stabilnog umetničkog sistema.
Za razliku od starijih umetnika, pa i građana koji su pribegli unutrašnjem izgnanstvu - bilo da su motivisani patriotizmom, tradicionalnom potrebom za trpljenjem koja je sa tim u vezi, ili pak bezvoljom da iznova započinju život, Timotijević smatra da je sasvim drugačija situacija sa mladim ljudima, posebno umetnicima, koji su svoje odrastanje doživeli kroz sve fenomene napetosti postsocijalističkog doba.
“Generacija mladih umetnika, koji ne samo da su odrastali sa krizom već su sa njom i srasli, odnosno kriza preti da urasta u njih, pokazuje veoma širok spektar isprepletanih društvenih relacija koje negiraju sve dotadašnje običaje, prakse i etičke norme. I, onaj ko je pratio dešavanja od početka 90-ih do danas, može jasno da sledi karakteristične tokove ponašanja mladih umetnika gde ekonomsko ponašanje svakako zauzima veoma značajno mesto”, naveo je Timotijević.
Prema njegovom mišljenju, mladi umetnici, iako se ne odriču duhovnosti, koja je bila glavni simptom umetnosti u vreme socijalističkog samoupravljanja, ipak daju prednost praktičnosti uslovljenoj normalnim egzistencijalnim potrebama. Takvo ponasanje umetnika mlađe generacije Timotijević poredi sa načinom opstajanja glavnog lika u Spilbergovom filmu “Carstvo sunca” (1987) - odrastajući u logoru, on sve mane zatvora preokreće u svoju korist, oštreći i unapređujući sopstvene moći preživljavanja, komunikacije, trgovine i drugih odnosa koji u logoru samo potencijalno postoje, odnosno postoje samo ukoliko se prihvati realnost zatvora kao jedini životni i radni okvir i kao, u tom slučaju, jedina odskočna daska za neku hipotetičnu budućnost.
Povodom izložbe Vladimira Mojsilovića (Moše) i Jelene Gorički (Koče), koji se predstavlju u Magacinu slikama i njihovim digitalnih uzorcima, Timotijević ukazuje na još jednu paralelu sa starijom generacijom, odnosno na slikarstvo koja se pokazuje kao konstanta umetničkog sistema.
Dvoje umetnika su u drugoj polovini 90-ih, dok su još studirali, odlučili da je slikarstvo mrtvo, besmisleno, urušeno u sebe... Stoga su počeli da praktikuju savremenije načine izražavanja, pre svega performans i fotografiju kako bi dublje ušli u svet digitalnog i virtuelnog. Potom su se vratili slikarstvu kako bi održavali napetost među činiocima sistema umetnosti, a time se, kako je naveo Timotijević, održava i energija umetnosti, bez obzira u kojoj formi se realizovala.
“Bez te napetosti energija bi nestala pa bi se, što je ponegde i vidljivo kada se energija izgubi, umetnost utopila i popularnu kulturu, advertajzing i banalni komercijalizam. Tako ispada da je slikarstvo konstanta umetničkog sistema, bar do tačke gde će uvek iznova regulisati odnose sa nekom drugom tradicijom, u ovomslučaju sa digitalno-elektronskom slikom”, naveo je Timotijević.
Jelena Gorički vraća se slikarstvu na način direktnog generiranja slike iz digitalnog predloška, a kod Mojsilovića je reč o ironičnom i subverzivnom kontekstualizovanju ekranskih naracija iz tradicije stripa.
Jelena Gorički, rođena 1977. u Vršcu, diplomirala je na Akademiji umetnosti u Novom Sadu (slikarstvo), u klasi prof. Milana Blanuše. Od početka studija istražuje polje novih medija, uglavnom instalacije u prostoru interaktivne animacije i fotografiju.
Vladimir Mojsilović je studije započeo kod prof. Blanuše na slikarskom odseku AU u Novom Sadu, a diplomirao je u klasi prof. Slobodana Abija Kneževića.
Izložbu “Drugovi Koča vs Moša” organizovao je ProArtOrg, u saradnji sa Domom omladine Beograda, uz podršku Ministarstva kulture i informisanja Srbije, a biće otvorena do 4. decembra.
(SEEcult.org)
