80 godina cenzure stripa u Srbiji
Slučajevi cenzure stripa u Srbiji u proteklih 80 godina, počev od “Mikija Mausa” 1937. godine, tema su tribine koju Udruženje stripskih umetnika Srbije (USUS) organizuje 1. novembra u Domu omladine Beograda, na kojoj će biti ukazano na različite vrste te pojave - od ideološke, preko uredničke, ili autocenzure, pa do delovanja javnih tužilaca i “samosvesnih” grafičkih radnika “iz baze” koji su demonstrativno odbijali da štampaju neke stripove.
Biće reči i o anegdotama, ali i o ozbilјnim posledicama takvih intervencija, čiji će primeri biti prikazani na velikom ekranu, uz objašnjenja istoričara dr Aleksandra Rakovića i publiciste Marka Lopušine.
Od nezavisnosti Srbije 1878. godine, a i pre toga, pogotovo u srpskim zemlјama koje su bile pod austrijskom ili mađarskom vlašću, pa i pre Prvog, između dva svetska rata, te u poratnom periodu, sve do skoro 1990. godine - postojala je cenzura. Bila je različito organizovana i motivisana (ideološka, redakcijska, dinastička, vojna, ona koja se ticala preovlađujućeg građanskog morala...), ali putevi delovanja i posledice su bili gotovo identični, saopštili su organizatori tribine “Jubilej 80 godina postojanja cenzure stripa u Srbiji”, koju će moderirati istoričar umetnosti Slobodan Ivkov.
Cenzurisani su najpre “Miki Maus” 1937. godine, a potom i mnogi drugi stripovi: "Tri ugursuza", "Mirko i Slavko", "Štrumpfovi", "Talični Tom", "Asteriks", "Ken Parker"…
Svojevremeno je, zbog izveštavanja o bavlјenju najvišeg vrha vlasti "Mikijem Mausom", kao persona non grata iz Jugoslavije proteran dopisnik Rojtersa, Volt Dizni je slao telegrame izvinjenja vlastima, smenjivane su kompletne redakcije, upućivane su protestne note ambasada....
Prvo sudski zabranjeno izdanje posle Drugog svetskog rata upravo je bio strip, i to “Tri ugursuza za vreme okupacije”.
Tribina je deo ciklusa “Sred četkica, bajoneta” koji ukazuje da je strip, iako se najčešće tretira kao društveno bezazlen, često bio deo važnih istorijskih događaja - ponekad i u samom središtu. Neki umetnici su i sudbinski platili zbog svog društvenog delovanja ili prosto sklopa okolnosti u kojem su se našli.
Ciklus predstavlja priče o političkim angažmanima stripara, cenzurama, ideološkim sukobima, opredelјivanjima u Drugom svetskom i građanskim ratovima, učešću u propagandi, o smrtnim kaznama, robijama i izgnanstvima, kao i o drugim, nekada zabranjenim temama i neprijatnim tajnama srpskog i jugoslovenskog stripa. Na okruglim stolovima govore istoričari, učesnici događaja, svedoci i članovi porodica.
Tribina o 80 godina cenzure u stripu biće održana u Tribinskoj sali DOB-a u 19 sati.
(SEEcult.org)
